 |
| Photo link |
Pητορική
Υποθέτω ότι είναι το να σώσεις μερικούς νέους ανθρώπους από
την αυτοκτονία και κάμποσους άλλους από την ένταξή τους στους μπάτσους ή στους
πυροσβέστες. Σκέφτομαι εκείνους που αυτοκτονούν από αηδία, γιατί βρίσκουν πως
«οι άλλοι» καταλαμβάνουν τόσο πάρα πολύ χώρο μέσα τους.
Μπορούμε να τους πούμε: δώστε τουλάχιστον τον λόγο στην μειονότητα εσάς των ίδιων. Έστε ποιητές. Θα απαντήσουν: μα είναι εκεί κυρίως, είναι περισσότερο εκεί που αισθάνομαι τους άλλους μέσα μου, όποτε ψάχνω να εκφραστώ, δεν καταφέρνω. Τα λόγια είναι φτιαγμένα από τα πριν και εκφράζουν τους εαυτούς τους: εμένα δε με εκφράζουν διόλου. Κι εκεί ακόμα, ασφυκτιώ.
Είναι τότε που η διδαχή της τέχνης του να αντιστέκεσαι στα λόγια γίνεται χρήσιμη, της τέχνης του να μη λες παρά αυτό που θες να πεις, της τέχνης του να τους επιτίθεσαι και να τα υποτάσσεις. Είναι όλο κι όλο να ιδρύσεις μία ρητορική, ή μάλλον να μάθεις στον καθένα την τέχνη του να ιδρύει τη δική του ρητορική, ένα έργο κοινής σωτηρίας [1].
Αυτό σώζει τους μόνους, τους σπάνιους ανθρώπους που έχει σημασία να σωθούν: αυτούς που έχουν τη συνείδηση και την ανησυχία και την αποστροφή για τους άλλους που είναι μέσα τους.
Αυτούς που μπορούν να κάνουν το πνεύμα να προοδεύσει, και καθαρά μιλώντας να αλλάξουν την όψη των πραγμάτων.
Μπορούμε να τους πούμε: δώστε τουλάχιστον τον λόγο στην μειονότητα εσάς των ίδιων. Έστε ποιητές. Θα απαντήσουν: μα είναι εκεί κυρίως, είναι περισσότερο εκεί που αισθάνομαι τους άλλους μέσα μου, όποτε ψάχνω να εκφραστώ, δεν καταφέρνω. Τα λόγια είναι φτιαγμένα από τα πριν και εκφράζουν τους εαυτούς τους: εμένα δε με εκφράζουν διόλου. Κι εκεί ακόμα, ασφυκτιώ.
Είναι τότε που η διδαχή της τέχνης του να αντιστέκεσαι στα λόγια γίνεται χρήσιμη, της τέχνης του να μη λες παρά αυτό που θες να πεις, της τέχνης του να τους επιτίθεσαι και να τα υποτάσσεις. Είναι όλο κι όλο να ιδρύσεις μία ρητορική, ή μάλλον να μάθεις στον καθένα την τέχνη του να ιδρύει τη δική του ρητορική, ένα έργο κοινής σωτηρίας [1].
Αυτό σώζει τους μόνους, τους σπάνιους ανθρώπους που έχει σημασία να σωθούν: αυτούς που έχουν τη συνείδηση και την ανησυχία και την αποστροφή για τους άλλους που είναι μέσα τους.
Αυτούς που μπορούν να κάνουν το πνεύμα να προοδεύσει, και καθαρά μιλώντας να αλλάξουν την όψη των πραγμάτων.
μετάφραση: Μαρία Θεοφιλάκου
[1] «Salut public»: φράση που παραπέμπει
στην «Επιτροπή Κοινής Σωτηρίας» (Comité de Salut Public) που σχηματίστηκε κατά
τη Γαλλική Επανάσταση. Μετά την άλωση της Βαστίλης, η αντιεπαναστατική συσπείρωση
των ευρωπαίων ηγεμόνων προκάλεσε ρήγμα στο εσωτερικό μέτωπο της Γαλλίας. Εκδηλώθηκαν
φιλοβασιλικές εξεγέρσεις, οπότε η Επιτροπή Κοινής Σωτηρίας προέκυψε ως
προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης, με αρχικώς επικεφαλής τον Δαντόν και
αργότερα τον Ροβεσπιέρο.
Rhétorique
Je suppose qu’il
s’agit de sauver quelques jeunes hommes du suicide et quelques autres de
l’entrée aux flics ou aux pompiers. Je pense à ceux qui se suicident par
dégoût, parce qu’ils trouvent que « les autres » ont trop de part en
eux-mêmes.
On peut leur
dire : donner tout au moins la parole à la minorité de vous-mêmes. Soyez
poètes. Ils répondront : mais c’est là surtout, c’est là encore que je
sens les autres en moi-même, lorsque je cherche à m’exprimer, je n’y parviens
pas. Les paroles sont toutes faites et s’expriment : elles ne m’expriment
point. Là encore , j’étouffe.
C’est alors
qu’enseigner l’art de résister aux paroles devient utile, l’art de ne dire que
ce que l’on veut dire, l’art de les violenter et de les soumettre. Somme toute
fonder une rhétorique, ou plutôt apprendre à chacun l’art de fonder sa propre
rhétorique, une œuvre de salut public.
Cela sauve les
seules, les rares personnes qu’il importe de sauver : celles qui ont la
conscience et le souci et le dégoût des autres en eux-mêmes.
Celles qui
peuvent faire avancer l’esprit, et à proprement parler changer la face des
choses.
Francis Ponge
1899-1988
Σχόλια